RBI Repo Rate Cut Down:
भारतीय रिझर्व्ह बँकेकडून आज रेपो रेटमध्ये मोठया प्रमाणात कपात करण्यात आल्याची घोषणा करण्यात आली आहे . या बैठकी मध्ये रेपो रेटमध्ये 0.50 टक्क्यांची कपात करण्यात आली आहे. रिझर्व्ह बँकेचे गव्हर्नर संजय मल्होत्रा यांनी ही घोषणा केली. त्यामुळे रेपो रेटे आता 5.50 टक्के झाला आहे. रेपो रेटमध्ये कपात झालामुळे बँकांकडून साधारणपणे आणि होम लोन आणि वाहन कर्जाच्या व्याजदरात कपात केली जाते. त्यामुळे फ्लोटिंग रेटने वाहन कर्ज आणि होम लोन घेतलेल्या नागरिकाना महिन्याचा हप्ता कमी होऊ शकतो. तसे घडल्यास सर्व सामान्य नागरिकांना याचा मोठा रेपो दर म्हणजे रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया व्यावसायिक बँकांना अल्पकालीन कर्ज देताना जे व्याज आकारते, तो दर. जेव्हा RBI रेपो दर कपात करते, तेव्हा बँकांना स्वस्त दरात पैसे उधार घेता येतात. परिणामी, त्या बँका सामान्य ग्राहकांना व उद्योगांना कमी व्याजदराने कर्ज देऊ शकतात.फायदा होऊ शकतो. मात्र,आता बँकांकडून ताबोडतोब रेपो रेटमधील कपातीनुसार व्याजदर घटवले जाऊ शकतात का, हे बघावे लागेल.आरबीआयकडून सलग तिसऱ्यांदा व्याजदरात कपात करण्यात आली आहे. त्यामुळे सर्व सामान्य व्यक्तीला दीलासा देण्यात आला आहे.
रेपो दर म्हणजे काय?
रेपो दर म्हणजे रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया व्यावसायिक बँकांना अल्पकालीन कर्ज देताना जे व्याज आकारते, तो दर. जेव्हा RBI रेपो दर कपात करते, तेव्हा बँकांना स्वस्त दरात पैसे उधार घेता येतात. परिणामी, त्या बँका सामान्य ग्राहकांना व उद्योगांना कमी व्याजदराने कर्ज देऊ शकतात.
रेपो दर कपात (Repo Rate Cut) का केली जाते?
रेपो दर कपात आर्थिक वृद्धीला चालना देण्यासाठी केली जाते. जेव्हा बाजारामध्ये मंदीचे लक्षण दिसतात, बेरोजगारी वाढते किंवा गुंतवणुकीचा वेग कमी होतो, तेव्हा RBI रेपो दर कपात करून आर्थिक प्रवाह वाढवण्याचा प्रयत्न करते.
रेपो रेट चा शेअर बाजारावर काय परिणाम होतो?
रेपो दर कपातीनंतर शेअर बाजारात सकारात्मक प्रतिक्रिया दिसून येते. त्याचे काही प्रमुख कारणे खालीलप्रमाणे:
1. कर्ज स्वस्त होणे
बँकांकडून घेण्यात येणाऱ्या कर्जांवरील व्याजदर कमी झाल्यामुळे, उद्योगक्षेत्र आपला विस्तार करण्यासाठी अधिक गुंतवणूक करते. यामुळे कंपन्यांचे नफ्याचे प्रमाण वाढते आणि त्यांच्या शेअर्सच्या किमती वाढतात.
2. ग्राहक खर्चात वाढ
जेव्हा होम लोन, कार लोन, वैयक्तिक कर्ज सस्ते होते, तेव्हा ग्राहक खर्च करायला प्रेरित होतो. त्यामुळे ग्राहकमूल्य असलेले क्षेत्र – जसे ऑटोमोबाईल, रिअल इस्टेट, एफएमसीजी यांना फायदा होतो.
3. निवेशकांचा आत्मविश्वास वाढतो
रेपो दर कपात ही धोरणात्मक सकारात्मकता दर्शवते. त्यामुळे शेअर बाजारामध्ये गुंतवणूकदारांचा आत्मविश्वास वाढतो व त्यातून बाजारात तेजी येते.
शेअर बाजार मधील कोण कोणत्या Sector ला होणार फायदा ?
रेपो दर कपातीनंतर खालील क्षेत्रांना विशेषतः फायदा होतो.
1. रिअल इस्टेट (Real Estate):
घर खरेदी करताना सर्वसामान्य माणूस गृहकर्ज घेतो. रेपो दर कपातीनंतर होम लोनच्या EMI मध्ये घट होते. यामुळे घर खरेदीस प्रोत्साहन मिळते, आणि बांधकाम कंपन्यांना विक्रीत वाढ होते.
2. ऑटोमोबाईल क्षेत्र (Automobile Sector):
कर्ज सस्तं झाल्याने ग्राहक कार, दुचाकी किंवा व्यावसायिक वाहनं खरेदी करतात. यामुळे वाहन कंपन्यांचे उत्पादन व विक्रीत वाढ होते.
3. बँकिंग व NBFC क्षेत्र:
व्याजदर कमी झाल्याने कर्जांची मागणी वाढते. यामुळे बँक व नॉन-बँकिंग फायनान्स कंपन्यांना जास्त व्यवसाय मिळतो. त्यांचे कर्ज वितरण, सेवा शुल्क, व नफा वाढतो.
4. एफएमसीजी (FMCG):
जेव्हा ग्राहकांकडे खर्च करण्यासाठी अधिक पैसा असतो, तेव्हा दैनंदिन वापराच्या वस्तूंची मागणी वाढते. यामुळे कंपन्यांचा महसूल वाढतो.
5. इन्फ्रास्ट्रक्चर आणि कन्स्ट्रक्शन:
कर्ज स्वस्त झाल्यामुळे सरकार आणि खाजगी कंपन्या मोठ्या पायाभूत सुविधांमध्ये गुंतवणूक करतात. रस्ते, पूल, रेल्वे अशा प्रकल्पांना चालना मिळते.
शेअर बाजार मधील कोणत्या गुंतवणूकदारांनी काय करावे?
- शॉर्ट टर्म गुंतवणूकदार: बाजारात तेजीचा उपयोग करून लाभ घेऊ शकतात.
- लाँग टर्म गुंतवणूकदार: रिअल इस्टेट, ऑटो, बँकिंग यांसारख्या क्षेत्रांमध्ये दीर्घकालीन गुंतवणूक फायदेशीर ठरू शकते.
- म्युच्युअल फंड गुंतवणूकदार: इक्वटी-ओरिएंटेड फंड्सना चालना मिळू शकते. SIP सुरू ठेवावी.
रेपो रेट कपात ही अर्थव्यवस्थेस चालना देण्यासाठी रिझर्व्ह बँकेकडून केलेली महत्त्वाची पावले आहे. याचा थेट फायदा शेअर बाजार व विविध क्षेत्रांना होतो. विशेषतः रिअल इस्टेट, ऑटोमोबाईल्स, बँकिंग व एफएमसीजी या क्षेत्रांमध्ये तेजी दिसून येते. गुंतवणूकदारांनी बाजारातील या संधीचा अभ्यासपूर्वक फायदा घेत, योग्य क्षेत्रात गुंतवणूक करून दीर्घकालीन फायदा मिळवण्याचा विचार करावा.
disclaimer : गुंतवणूक करताना तुमचा जोखीम प्रोफाइल, आर्थिक उद्दिष्टे व मार्केट तज्ञांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे. वरील दिलेली माहिती आर्थिक सल्ला नाही आहे.